15 weddings and a funeral

We worden uitgerust wakker in ons hotel in het Tana Toraja gebied. In het daglicht ziet het er allemaal nog minder fraai uit. Een duidelijk gevalletje van vergane glorie. We zien dat het ooit heel mooi geweest is maar het is niet meer wat het was en fris is anders. We blijken ook echt de enige gasten te zijn.

Als we 's ochtends onze was willen brengen zit er ook niemand achter de receptie maar onze beweging wordt opgemerkt vanuit een andere hoek en de ontbijtdame springt in de startblokken. Er is één tafel gedekt in de ruimte, voor ons. Ze zorgt voor koffie en thee en een eitje zoals we willen. Ondanks de vergane glorie komen we qua ontbijt niets te kort.

Na het ontbijt nemen we eerst een kijkje bij de typische Toraja huizen met de welbekende zadeldakken. De dakjes zijn ontstaan doordat de mensen per boot vanuit Indochina kwamen en diezelfde boot daarna de basis vormde voor het huis. Naast de huizen zijn er ook kleinere varianten van de gebouwtjes die dienen voor de opslag van rijst. Voor de huizen wordt gebruik gemaakt van vier kleuren: rood, geel, zwart en wit. Waarvan rood en geel vanuit de aarde gewonnen worden, zwart van het as van het koken en wit van limestone. Later die dag bezoeken we ook het oudste nog bestaande huisje dat ruim 300 jaar staat en bekijken het van binnen. Ook zijn we getuigen van de bouw van een nieuw, groot Toraja huis.

Na de 15 bruiloften die we onderweg in Java gepaseerd zijn, staat deze dag verder in het teken van een hele andere levensgebeurtenis, de dood. Wat een zeer belangrijk onderdeel van de Toraja cultuur is. We horen over buffels die gebruikelijk zijn bij de begrafenissen van rijken. Minimaal 24 stuks of zelfs meer voor een prijs van 20miljoen roepiah per stuk.

We nemen eerst een kijkje bij familiegraven die zich bevinden in uitgeholde plekken in de rotsen. Hierin werden de lichamen, gewikkeld in al hun kleding, ondergebracht. Bij de graven bevinden zich houten poppen die de overledenen voor moeten stellen. Veelal in dezelfde houding met een opgehouden hand als verzoek om geluk en veiligheid voor de nabestaanden, de ander in de lucht gestoken om kwade geesten af te weren. Eens per jaar na de oogst in augustus worden ze uit het graf gehaald, gereinigd en opnieuw ingewikkeld en teruggelegd.

Na de familie graven nemen we ook een kijkje bij het babygraf dat in het verleden werd gebruikt. Het is een boom waarin steeds een klein stukje is uitgegraven om een lichaampje van een baby (tandeloze) op te bergen. Afgesloten met een 'deurtje'. Na verloop van tijd hersteld de boom zelf het gat en geloofden ze dat de ziel van het kindje overgegaan was. Een dergelijk ritueel wordt niet meer gebruikt, nu maken ook de kleinste baby's onderdeel uit van het familiegraf.

We hebben het 'geluk' dat vandaag de eerste dag is van een begrafenis. Een begrafenis duurt, zoals je hieruit op kan maken, meerdere dagen. Het voelt voor ons een beetje vreemd maar iedereen is welkom dus ook wij nemen een kijkje. Een begrafenis hier is een groots en feestelijk evenement met vele vaste tradities. We zijn net op tijd voor de opening van het evenement waarbij de eerste varkens worden geroosterd. Dit gebeurt met een forse gasbrander, niet echt een fraai gezicht. Tegelijkertijd worden de buffels gewassen. Wij lopen verder langs de kist naar een soort festivalterrein waar het straks allemaal te doen is. De kist zal op een feestelijke draagconstructie getild worden en door een grote groep mensen door het dorp gedragen worden in een soort van optocht. Terwijl we op het terrein het moment afwachten, horen we achter ons een beetje commotie ontstaan. Voorzichtig loop ik naar beneden, al wetend wat ik waarschijnlijk aan ga treffen. En ja, ze laten de buffels met elkaar vechten tot genoegen van het publiek. Ik kijk toch even gefascineerd toe tot ik een buffel uit zie wijken en ik zoek een veilige plek op voor het geval hij het echt op het lopen zet. Onze gids vertaalt voor ons wat er ondertussen omgeroepen wordt. De organisatie is 'not amused' het buffetgevecht, wat vast onderdeel is van de ceremonie, mag pas plaatsvinden nadat de kist rond het dorp gedragen is. Het gevecht lijkt daarop ook te worden beëindigd.

Terwijl de dragers zich klaarmaken dient een hoosbui zich aan en komt het feest even stil te liggen. Ondertussen observeer ik hoe uit de stal het volgende varken, onder luid protest van het beest zelf, onder handen wordt genomen. Het dier wordt 'gedood' met een forse messteek onder een van de voorpoten. Het is echter op dat moment alles behalve dood en nog spartelend wordt het versleept en vastgebonden.

Na de korte regenonderbreking wordt de kist met veel gejuich en gespring opgetild en soort van in de lucht gegooid voor hij op de draagconstructie wordt getild. Hiervoor wordt een soort van optocht gevormd met familie, buffels en dragers van verschillende decoraties. Het verloopt allemaal heerlijk chaotisch maar iedereen doet vrolijk mee. We begrijpen van onze gids dat rouwen hier niet de norm is. Een van de andere dagen, wanneer het lichaam daadwerkelijk begraven wordt verzamelt de familie zich rond de kist en is het moment om te rouwen. Voor ongeveer een uur en dan is het klaar.

Als de optocht gaat lopen verplaatsen wij ons ook om er verderop weer een stukje van mee te pikken. Ik sta op een hoekje naast de vastgebonden varkens te kijken die nog altijd ademen en natuurlijk totaal gestresst zijn. Tot mijn grote verbazing zie ik hoe een andere toerist het in haar hoofd haalt een stukje groen te plukken en probeert het dier daarmee te voeren. Zodra de grassprieten de neus van het arme beest raken schiet ie totaal in de stress en bijt nog net niet haar vingers er af. Soms vraag je je toch af wat iemand op zo'n moment denkt....Persoonlijk vind ik de varkens- en buffelrituelen een beetje luguber maar tegelijkertijd hoort het erbij en weet ik dat ik voor de lunch straks ook o.a.varken geserveerd krijg dus mijn ogen er voor sluiten zou een beetje hypocriet zijn.

Die lunch laat ook niet lang meer op zich wachten. We besluiten dat we genoeg gezien hebben en gaan weer op pad. De lunch bestaat uit traditionele Toraja gerechten die een flinke bereidingstijd nodig hebben en daarom vanochtend in alle vroegte al besteld zijn. Het gaat om kip met kokos bereid in bamboe en gekruid varkensvlees. Beide heerlijk en vooral die laatste is super smaakvol bereid. Dit is genieten!

Na de lunch gaan we door naar de hangende graven en bekijken we het oudste nog bestaande huis en daarna zit onze dag er aardig op. Op aanraden van de gids wagen we ons, nadat we opgefrist zijn, aan buffelsteak. Ik doe mijn best maar krijg mijn bord met geen mogelijkheid leeg. Wat een ongelofelijk taai stuk vlees! Ik krijg het niet weggekauwd en als de gids vraagt hoe het was zeg ik zo beleefd mogelijk dat het niet echt iets voor ons was.

Als we na het eten terugkomen in het hotel kunnen we Willem, die zich voor het eten aan ons voorgesteld had als de man van de hotelentertainment, niet meer ontwijken. We moeten gaan zitten voor een privéconcertje. Hij stemt zijn gitaar en gaat los! Eerst met Toraja muziek, daarna met Indo-pop en ik moet zeggen, het is best leuk! Tot het punt dat we ons erg ongemakkelijk gaan voelen als hij ons iets te lang aanstaart en aanwijst terwijl hij 'fools rush in' voor ons zingt. Subtiel zeggen we dat we er nog wel eentje willen horen, maar dat we dan echt naar onze kamer moeten. Hij is teleurgesteld dat we gaan maar heeft genoten van zijn 15minutes of fame. We hebben onze goede daad van vandaag weer gedaan.

En terwijl we ons klaar willen maken voor een goede nachtrust blijken we niet de enige kamerbewoners te zijn. Ik ben inmiddels gewend al allerlei gespuis in kamers (het is nou eenmaal een ander klimaat en dus stikt het van beestjes waar ik niet perse blij van word) maar weiger mijn kamer te delen met een kakkerlak! Na een enerverende en mislukte jacht op de snelle gluiperd, besluit ik een nieuwe kamer te regelen. Na een grondige inspectie lijkt die 'schoon', maar echt relaxed vind ik het niet en ik denk bij mezelf: misschien maar niet meer een hotelkamer laten regelen door zo'n organisatie....ondanks de commotie val ik toch snel in slaap.